Yaz aylarında sıklıkla karşılaşılan güneş çarpmasının en yaygın belirtileri; baş ağrısı, bulantı, kusma, yüksek ateş, terleyememe, sinir sistemi bozuklukları, ruhsal durum bozuklukları ve bilinç kaybıdır.

Güneş Çarpması Nedir ?

İnsan vücudu, bulunulan ortamda hava sıcaklığı yükseldiği zaman terlemeye başlar. Nefes verme sırasında bu sıcaklık dışarı atılır ve vücuttaki fazla ısı uzaklaştırılmış olur. Kişiler uzun süre boyunca yüksek sıcaklık ya da güneş ışığına maruz kalırsa, vücut gerekli dengeyi sağlayamaz ve çeşitli belirtiler oluşur. Bu duruma güneş çarpması ya da sıcak çarpması adı verilir.

Güneş çarpması, yalnızca güneş ışınlarına maruz kalındığında ortaya çıkmaz. Her yaş grubunu etkilese de çoğunlukla çocuklarda ve yaşlılarda görülür. Çünkü bu gruptaki kişiler daha düşük sıcaklıklarda dahi güneş çarpması etkilerini gösterebilir. Sıcaklık çarpmaları, güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde, rüzgarsız havalarda ve hava sıcaklığının 40 dereceden fazla olduğu yerlerde daha sık görülür.

Güneş çarpması vakaları, “sıcak bitkinliği” belirtisi ile kendini gösterir. Bu durum kısaca, yüksek ısıya bağlı olarak su ve tuzun fazla miktarda kaybedilmesiyle ortaya çıkan halsizlik olarak tanımlanır. Havanın nemli olması terlemeyi azaltacağı için güneş çarpması riskini artırmaktadır. Sıcaklık çarpmalarında vücudu olumsuz etkileyen temel şey su değil, mineral ve tuz kaybıdır.

Sıcak çarpması hafife alınsa da aslında oldukça ciddi bir sağlık problemi olabilir.. Organlarda fonksiyon kayıpları ve ölümle sonuçlanan komplikasyonları (bir duruma bağlı gelişen yan etki veya hastalık) tetikleyebilir. Bu nedenle kesinlikle ihmal edilmemelidir.

Güneş Çarpması Belirtileri

Güneş çarpması mide bulantısı, kusma, yüksek ateş ve baş ağrısı gibi ilk evrede yaygın olarak görülen belirtilerle kendini göstermektedir. Müdahale edilmediği durumlarda ise farklı ve daha şiddetli güneş çarpması belirtisi de ortaya çıkmaktadır. Özellikle ateşin 40°C’nin üzerine çıkması ile meydana gelen havale durumu, cilt üzerinde kızarıklıkların oluşması ve nefes almada güçlük çekme gibi belirtiler sıcak koması olarak adlandırılmaktadır.

İleri evrede çok tehlikeli olabilen ve bireylerin hayatını kaybetmesine neden olabilen güneş çarpması, sinir sistemine kalıcı hasar verebilmektedir.

Güneş çarpmasında görülen yaygın belirtiler aşağıdaki gibidir:

• • Ateşin 40°C’nin üzerine çıkması,
  • Deride oluşan kızarıklıklar,
  • Vücutta terlemenin görülmemesi,
  • Kalp çarpıntısı,
  • Düşük tansiyon,
  • Mide bulantısı ve kusma,
  • Şiddetli baş ağrısı,
  • Nefes almada zorluk çekme,
  • Bilinç kayıpları,
  • Uyuma isteği,
  • Ağızda ve dudaklarda kuruluk,
  • Cilt yüzeyinde kuruma,
  • Denge bozuklukları ve yürümede zorlanma,
  • Ruh hali dengesizlikleri,
  • Nöbetler ve koma.

4-5 yaşından küçük çocuk ve bebeklerde güneş çarpması belirtileri arasında yaygın olarak ise mide bulantısı, kusma, uyku isteği ve yüksek ateş bulunmaktadır.

Güneş Çarpması Tedavisi

Güneş çarpmasının ardından ilk 30 dakika hastalar için oldukça kritiktir. Vücut sıcaklığı çok yüksek olan hastaların en az 38.5°C’ye kadar sıcaklığının düşürülemediği durumlarda hastalar hayatını kaybedebilmektedir. Bununla birlikte, hayatta kalan hastalarda kalıcı karaciğer ve böbrek fonksiyon kayıpları da görülmektedir.

İlk yardım uygulamalarının ardından sağlık kuruluşuna getirilen hastaların öncelikle vücut sıcaklıkları ve kan basınçları ölçülmektedir. Vücut sıcaklığı içinse rektal sıcaklık baz alınmaktadır. Ardından hastaların elektrolik, tuz ve sıvı düzeylerinin tespit edilmesi için kan ve idrar tahlilleri yapılmaktadır. Tahlil sonuçlarına göre sıvı tedavisine başlanmaktadır.